ปรีดา พัฒนถาบุตร เกิดเมื่อปี พ.ศ. 2470 ในครอบครัวเชื้อสายพม่า เป็นบุตรของดาบแดง พัฒนถาบุตร (หม่องพะอู) อดีตครูประชาบาล ต่อมาลาออกมาทำงานการเมืองท้องถิ่น กับบัวจันทร์ พัฒนถาบุตร[3] เป็นบุตรคนเล็กจากพี่น้องทั้งหมด 7 คน หนึ่งในพี่สาวของเขาคือ หม่อมธาดา ขุนศึกเม็งราย พระชายาในเจ้าฟ้าขุนศึกเม็งรายแห่งเชียงตุง[3][4]หนึ่งในพี่ชายเขาคือ พลโท กอบกุล พัฒนถาบุตร บิดา พลโท ภราดร พัฒนถาบุตร อดีตเลขาธิการสำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ ด้านครอบครัวปรีดาสมรสกับนางเรือนแก้ว (สกุลเดิม ปิงเมือง) มีบุตรธิดา 6 คน[3]

ปรีดา เข้ารับการศึกษาที่โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่ และศึกษาต่อที่โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา[5] จากนั้นเรียนต่อระดับปริญญาตรีทึ่คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย